Kultura otkazivanja otkazala bi “Bolje ne može” (“As Good As It Gets”, 1997.) da se danas pojavi u kinima i prozvala protagonista filma, mizantropskog pisca Melvina Udalla u interpretaciji Jacka Nicholsona. Melvin je hodajuća noćna mora “woke” kulture, politički nekorektan, rasist, homofob, seksist...
Ne voli ljude, posebice gayeve i Židove, ali ni pse. “Volim tog psića”, Melvin uvjerava gay susjeda i vlasnika neodoljivog pesonje, slikara Simona Bishopa (Greg Kinnear), kako nema šanse da je upravo on odgovoran za njegov nestanak, iako ga je “bacio u smeće”. “Ništa vi ne volite”, govori Simon kojemu će Melvin zabraniti da pokuca na njegova vrata i prekine ga u pisanju ma sve i ako “neki njegov gay postane predsjednik”.
On vrijeđa svakog na koga naleti i iz njegovih usta izleti uvreda čim zine. “Za mojim stolom sjede Židovi”, požali se Melvin konobarici i samohranoj majki Carol (Helen Hunt), nedugo prije nego će uvrijediti i nju nepriličnim komentarom u vezi s njezinim astmatičnim sinom. Uvrijedit će on i žene općenito, makar piše ženske romane. “Kako tako dobro poznajete žene?”, pita ga tajnica izdavačke kuće (Julie Benz).
“Zamislim muškarca pa oduzmem razum i odgovornost”, odgovara Melvin na njezino osupnuće. Da se “Bolje ne može” snimi u ovom vremenu, bio bi to drukčiji uradak, s drukčijim centralnim likom i kao takav dvojbeno je da bi konkurirao za Oscare kao 1998. kad se natjecao u sedam kategorija (film, režija, scenarij, sporedni glumac, glazba, montaža) i potvrdio nominacije za glavnu mušku i žensku ulogu.
Tko zna bi li “As Good As It Gets” bio spominjan među filmovima friško razmatranim za “canceliranje” da redatelj i koscenarist James L. Brooks (“Vrijeme nježnosti”) nije imao vizionarski obrambeni mehanizam i Melvina, za početak, prikazao kao lika koji pati od opsesivno-kompulzivnih poremećaja (višestruko zaključavanje vrata stana, paljenje i gašenje svjetala, preskakanje pukotina na pločniku...) i posjećuje psihoterapeuta.
“Kako nekome možete dijagnosticirati opsesivno-kompulzivni poremećaj, a opet ga kritizirati što nije zakazao termin”, pita on psihoterapeuta kad mu nenajavljen uleti u ured. Brooks je, k tome, liku podario notu iskupiteljsko-iscjeliteljske katarze “feel good” tipa i načinio ga boljim – i tolerantnijim – čovjekom do odjavne špice.
Esencijalno, “Bolje ne može” je moderna i realistična “Božićna priča”, a Melvin još jedan čangrizavi Scrooge hladnog, crnog srca na popravnom ispitu iz čovječnosti zahvaljujući Carol, Simonu i Verdellu. Od 1997. naovamo vidjeli smo mnoštvo “scroogeovskih” likova poput Melvina u filmovima koje je “As Good As It Gets” nemalo nadahnuo (npr. “Vincent”, “Čovjek zvan Ove”, “Čovjek zvan Otto”...), ali nijednog od njih nije glumio stari dobri Jack kojeg je Brooks već režirao u “Terms Of Endearment”.
Mnogi prethodni Nicholsonovi likovi prelamaju se u Melvinu i ovo je uloga s prepoznatljivim i nerijetko neodoljivim “nicholsonovskim” manirima koji su postali sastavni dio njegove glumačke izvedbe tamo negdje početkom/sredinom osamdesetih (“Isijavanje”, “Vrijeme nježnosti”, “Batman”...), nakon filmova “Goli u sedlu”, “Kineska četvrti”, “Let iznad kukavičjeg gnijezda” i “Poštar uvijek zvoni dvaput”.
U Melvinu ima i Jackova “Vuka” i nazire se njegov lik iz “Ljubav nema pravila”, a Brooks ga je djelomično napisao i kao svojevrsnu mušku inačicu Shirley MacLaine iz “Terms Of Endearment”. Nicholson je često znao biti pušten s glumačkog lanca i pojesti svakoga glumca u kadru dominantan kakav jest.
Međutim, Brooks mu je kao protutežu odlično postavio Hunt i Kinneara u ulogama karijere (i glumački sjajnog psa Verdella; Jill The Dog) koji rade za Nicholsona približno onome što njihovi emotivno krhki likovi rade za Melvina. Carol i Simon izbacuju ga iz “rutine”, izvlače iz njega skrivenu ljudskost i ranjivost, posredno i (ciničnog) gledatelja na kojeg film također ima terapeutski učinak i može mu izmamiti osmijeh na lice, možda i suzu na oko.
Napose Hunt, zvijezda serije “Lud za tobom” i blockbustera “Twister”, pronalazi dubinu i izvlači maksimum iz lika Carol, najrealističnijeg u filmu, nadilazeći tipologiju žene zlatnog srca u scenama kad se verbalno suprotstavlja Melvinu, npr. nakon što mu bane sva mokra od kiše (i seksi) sumnjajući u motive starijeg muškarca koji je njezinu sinu priuštio tretman privatnog liječnika (Harold Ramis).
Nekoliko je njezinih scena sjajno, od dirljive život--ne ispovjedi majci (Shirley Knight) do prekinutog pokušaja vođenja ljubavi s nekim tipom na kauču kad je pozove bolesni sin i povrati po njoj. “Malo previše realnosti za petak navečer”, kaže tip. Doza realnosti opstoji u filmu koji balansira (romantičnu) dramu i komediju, rušeći “sitcomovske” okvire priče.
Možda “Bolje ne može” ne bi bio takav da Brooks nije majstor u opservaciji ljudskih odnosa i nijansiranju likova, tj. da njegovi pamtljivi karakteri nisu ljudski u jednakoj mjeri koliko su i filmski. “As Good As It Gets” je prije svega film likova/glumaca i počiva na njihovim interakcijama i razvoju.
Naravno, najizrazitiji razvoj ima Melvin koji polako počinje prihvaćati ljude (i pse) oko sebe, činiti dobro i davati “sjajne, istinite” komplimente. Kad Melvin komplimentira Carol “Natjerala si me da želim biti bolji čovjek” i “Možda sam jedina osoba na planeti koja zna da si ti najbolja žena na svijetu”, to su neki od najljepših komplimenata izgovorenih u nekoj romantičnoj komediji uopće.